Posted by 
Dla większości rodziców ich dziecko jest wyjątkowe. Jednak zdajemy sobie sprawę, że nie wszystkie dzieci i nie wszyscy dorośli są w takim samym stopniu bystrzy i utalentowani. Oczywiście nie znaczy to, że są gorsi. Po prostu każdy z nas jest zdolny na swój sposób, każdy ma różne umiejętności, z pewnymi umiejętnościami radzi sobie sprawniej niż inni, a przy tym jeszcze wykonywanie ich sprawia mu dużą przyjemność. Są osoby, które uwielbiają czytać, są tacy, którzy wolą grać w piłkę lub pracować w ogródku. I nie ma w tym nic złego.
W każdym dziecku można odkryć indywidualny talent, a to z kolei spowoduje, że odnajdzie się w nim także wiele pozytywnych cech. Możemy śmiało powiedzieć, że każdy człowiek jest zdolny, należy tylko zastanowić się do czego. Są osoby, które świetnie sprzątają, inne genialnie gotują, jaszcze inne fenomenalnie liczą w pamięci. Najważniejsze, aby zauważyć, jakie czynności sprawiają dziecku największą frajdę, i wiedzieć w jaki sposób można rozwijać jego naturalne predyspozycje.
Najważniejszy jest „dysk twardy”- czyli mózg. U człowieka składa się z dwóch harmonijnie współdziałających półkul. Obie otrzymują informacje napływające z otoczenia, ale przetwarzają je w zupełnie inny sposób. Na podstawie badań amerykańskiego noblisty profesora Rogera Wolcotta Sperry,ego przyjmuje się, że lewa półkula, nazywana akademicką, odpowiada za aspekty uczenia się związane z zadaniami matematycznymi i językowymi, porządkowaniem danych, analizą i logiką, sprawuje kontrolę nad komunikacją werbalną oraz poczuciem czasu. Prawa półkula odpowiada za kreatywność, zajmuje się głównie zadaniami twórczymi, wykorzystującymi muzykę, rytm, wrażenia wizualne, kolor i obrazy. Zawiaduje ona również układami przestrzennymi oraz czynnościami manualnymi.
Umysł człowieka potrafi uwzględnić jednocześnie osiem odrębnych jednostek wiadomości. Ta zdolność przetwarzania informacji za pomocą różnych rodzajów inteligencji jest niezwykła, ale wielu z nas nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości. Tymczasem ludzie uczą się najskuteczniej, kiedy mogą z tej różnorodności skorzystać. Można powiedzieć, że istnieje wiele „okien przez które można zaglądać do tego samego pokoju”. Na ten sam przedmiot można spojrzeć z wielu perspektyw, poznać go różnymi metodami.
Są to następujące sposoby:
- werbalny,(słuchanie, wypowiadanie, powtarzanie)
- wizualny, (wyobrażanie sobie, oglądanie obrazów, rysowanie)
- logiczny,(tworzenie schematów przedstawiających związki logiczne lub matematyczne)
- fizyczny,((ruch ciała)
- muzyczny, (melodia, rytm, skojarzenia muzyczne)
- osobisty, (połączenie informacji z własnymi doświadczeniami)
- społeczny(uczenie się od innych lub wspólnie z innymi)
Dzielimy się na wzrokowców, słuchowców, kinestetyków. Zróżnicowane systemy reprezentacji powodują, że każdemu z nas odpowiadają różne style uczenia się. Jeśli pozna się styl, w jakim uczy się dziecko, wtedy łatwiej jest przygotować dla niego instrukcję i tak dostosować warunki zewnętrzne, aby łatwiej mu było rozwijać wrodzone zdolności.
- Żeby sprawdzić czy dziecko jest wzrokowcem, należy wykonać następujący test: położyć dziesięć różnych przedmiotów na stole i pozwolić dziecku przyjrzeć się im przez ok. 15 sekund. Następnie przykrywa się przedmioty i prosi dziecko, aby wymieniło wszystkie, które pamięta. Wzrokowiec łatwo przypomni sobie większość z nich. Znając wynik, można nauczyć dziecko, jak poprawić umiejętności obserwacyjne. Jedną z technik ułatwiających zapamiętywanie jest grupowanie przedmiotów.
- Ćwiczenie na rozpoznanie słuchowca jest następujące; dorosły wypowiada liczby lub litery w jednosekundowych odstępach. Rozpoczyna od trzech liczb czy liter, a następnie dodaje kolejne, dopóki dziecko jest w stanie je powtórzyć.
- Dziecko o uzdolnieniach matematycznych zazwyczaj bardzo dobrze powtarza liczby lub litery.
- Ćwiczenie sprawdzające dla kinestetyków może być dobrą zabawą. ,,Czuciowcom’’ często w nauce pomaga ruch. Nauka słów piosenki lub wierszyka idzie tym dzieciom znacznie łatwiej, jeśli podczas ich powtarzania klaszczą, podskakują lub maszerują.
Jeśli uda nam się rozpoznać sposób myślenia dziecka, jego mocne i słabe strony, to możemy rozpocząć prace nad kształtowaniem jego umysłu. Na sprawność umysłu bardzo duży wpływ ma sprawność fizyczna, badania dowodzą, że dzieci najsprawniejsze fizycznie mają również najlepsze wyniki w nauce. Wzmożona aktywność fizyczna może powstrzymywać rozwój ADHD oraz niektórych zaburzeń zdolności umysłowych. Bardzo istotną sprawą jest zapewnienie dzieciom ruchu na świeżym powietrzu oraz uprawianie z nim ćwiczeń fizycznych kilka razy w tygodniu. Ważne jest również prawidłowe odżywianie , urozmaicona dieta, składająca się ze świeżych, jak najmniej przetworzonych produktów ma również wpływ na jakość pracy mózgu. Natomiast oglądanie przez dzieci telewizji w wieku przedszkolnym dłużej niż dwie godziny dziennie powoduje problemy z koncentracją uwagi i zwiększenie podatności na bodźce rozpraszające.
Jak rozpoznać, czy dziecko jest zdolniejsze od innych.
Dzieci wybitnie zdolne z reguły nie są spokojne i przysparzają więcej kłopotów niż te przeciętnie uzdolnione. Reagują na każdy bodziec, słyszą każdy, nawet najmniejszy hałas, dostrzegają każdy ruch i zmianę oświetlenia. Zaglądają we wszystkie zakamarki, wyciągają różne rzeczy, zadają mnóstwo pytań, co świadczy o ich badawczym nastawieniu i dociekliwości. Gdy coś je zainteresuje, umieją się na tym skoncentrować przez dłuższy czas, a wtedy nie zwracają uwagi na bodźce zewnętrzne.
Dzieci wybitnie zdolne mają bogatą wyobraźnię, potrafią zmyślać i wymyślać. W nietypowy sposób wykorzystują różne sprzęty. Używają też różnych, stworzonych przez siebie określeń. Lubią się śmiać, zazwyczaj mają dobry humor. Wyróżniają się świetną pamięcią i są spostrzegawczymi obserwatorami. Szybko i trafnie kojarzą, logicznie wiążą przyczyny ze skutkami. Interesują się otoczeniem , troszczą i innych ludzi, zwierzęta i rośliny. Kolekcjonują różne przedmioty i lubią mieć swoje skrytki. Potrafią wytrwale nad czymś pracować, aby osiągnąć pożądany rezultat. Bardzo starannie kolorują obrazki, dokładnie wycinają wycinanki, lepią z plasteliny lub modeliny niemal perfekcyjne kształty. Uzdolnione dzieci rozkładają różne mechanizmy na czynniki pierwsze. Czasami próbują je później złożyć. Często psują zabawki lub sprzęty domowe, bo chcą wiedzieć, co jest w środku. Lubią eksperymenty, uwielbiają składać puzzle i bawić się klockami. Wiele dzieci utalentowanych dużo wcześniej zaczyna czytać. Oczywiści, to że dziecko nie czyta wcześnie, nie przesądza o jego braku zdolności, jednak szybciej zdobyta umiejętność czytania prawie zawsze gwarantuje wybitne uzdolnienia. Dziecko szczególnie zdolne, już w bardzo wczesnym wieku mówi pełnymi zdaniami i posługuje się bogatym słownictwem. Używa w prawidłowym kontekście dość trudnych wyrazów. Jest bardzo ciekawskie, a nawet dociekliwe, ponieważ cały czas zadaje dużo pytań i stara się później wykorzystać zdobytą wiedzę. Potrafi zatem wykorzystać w praktyce to, czego się nauczyło.
Czy każdy mały geniusz osiągnie życiowy sukces.
Warto wiedzieć, że połowa naszej zdolności uczenia się rozwija się w ciągu pierwszych pięciu lat życia. Wtedy w mózgu kształtuje się większość połączeń miedzy komórkami, które umożliwiają późniejszą naukę. W związku z tym, to rodzice są najważniejszymi nauczycielami dziecka. Prawie każdy talent czy zaradność życiową da się wyjaśnić talentem i zaradnością życiową jego rodziców. Dlaczego Mozart w wieku czterech lat zaczął uczyć się gry na skrzypcach i klawesynie? Ponieważ jego ojciec piastował funkcję wicekapelmistrza Salzburga, a po drugie , mały Wolfgang miał utalentowaną siostrę i przez pierwsze trzy lata życia często przysłuchiwał się jej koncertom klawesynowym, które zachwycały wielu słuchaczy. Dopiero, kiedy miał cztery lata, zaczął zapoznawać się z instrumentami. Wtedy właśnie zaczęły powstawać jego pierwsze kompozycje, które jednak wymagały poprawek. Ojciec szybko odkrył, że dla małego Wolfganga uczenie się menuetów i innych utworów fortepianowych było zajęciem łatwym i przyjemnym. Na menueta potrzebował pół godziny, na większy utwór godziny, aby potem odtworzyć go jak najdokładniej. Był uzdolniony również matematycznie.
Rozmowa jest najskuteczniejszym narzędziem dydaktyczno-wychowawczym.
Kilka wskazówek, jak prowadzić rozmowy z dziećmi;
- traktuj dziecko jak partnera –z szacunkiem,
- do wszystkich pytań podchodź poważnie i nie zbywaj dziecka byle jaką odpowiedzią,
- używaj prostych , ale nie prostackich słów,
- nie stosuj zdrobnień,
- mów krótkimi zdaniami,
- wypowiadaj się krótko, zwięźle i na temat,
- podpieraj się przykładami, które dzieci znają z życia,
- możesz zacząć rozmowę od opowiedzenia o swoich doświadczeniach,
- ilustruj słowa obrazkami,
- mów prawdę, nie zmyślaj- kiedy czegoś nie wiesz , przyznaj się i obiecaj, że się dowiesz
Rodzicu, wspieraj zdolności swojego dziecka:
- Zaspokajaj potrzeby poznawcze dziecka. Odpowiadaj na zadawane pytania. Podsuwaj interesujące lektury, gry, zabawy, programy edukacyjne. Proponuj wyjścia na wystawy, prelekcje, udział w dodatkowych zajęciach rozwijających zainteresowania dziecka (np. plastyczne, muzyczne, matematyczne, literackie, przyrodnicze itp.). Poszerzaj, wzbogacaj wiedzę dziecka o dodatkowy program kształcenia z danej dziedziny.
- Rozwijaj myślenie twórcze dziecka. Jest ono nieodłącznym składnikiem zdrowia psychicznego, jednym ze sposobów samorealizacji, sprzyja osiąganiu sukcesów.
- Wzbudzaj twórczą aktywność swego dziecka (otwarty, spontaniczny i twórczy styl życia jest największym darem, jaki rodzice mogą ofiarować potomstwu: uznanie przez rodziców twórczego zachowania budzi w dziecku śmiałość, ducha przygody, poczucie bezpieczeństwa :
- dostarczaj materiałów rozwijających wyobraźnię,
- dostarczaj źródeł, które wzbogacają obrazowość języka (np. baśnie ludowe, mity, legendy),
- zostawiaj dziecku czas na myślenie i marzenia na jawie; niech ma czas na zadumę i namysł,
- a nie na bieganie od jednego zajęcia do drugiego,
- zachęcaj dziecko do utrwalenia swoich pomysłów,
- nadawaj jego wytworom skończoną formę (opraw rysunki, złóż tomik z wierszy),
- akceptuj naturalną skłonność do odmiennego spojrzenia na rzeczy,
- chwal przejawianie szczerej indywidualności,
- bądź ostrożny z redagowaniem, poprawianiem tekstów pisanych przez dzieci,
- zachęcaj do bawienia się słowami,
- kochaj dziecko i mów mu o tym.
- Stwarzaj okazję do jak najczęstszych kontaktów grupowych. Doświadczanie zespołowego działania, uczestniczenia w spontanicznych i zorganizowanych zajęciach grupowych rozwinie umiejętności komunikacji. Pomóż dziecku w nawiązaniu kontaktów społecznych (zaproś kolegów do domu lub na wspólną wyprawę, np. do kina, zapisz na zespołowe zajęcia pozaszkolne itp.).
- Nie zaniedbuj rozwoju fizycznego dziecka. Zachęcaj do spędzenia czasu wolnego w sposób aktywny ruchowo. Zainteresuj jakąś dyscypliną sportu (np. tenis, pływanie itp.).
- Pamiętaj! Dziecko zdolne jest przede wszystkim dzieckiem, a dopiero potem utalentowanym. Nadmiar obowiązków, nasze zbyt duże wymagania mogą je zmęczyć i zniechęcić do wysiłków. Zapewniaj wsparcie, stwarzaj poczucie bezpieczeństwa.
Reasumując, świat się zmienia coraz szybciej, ale jedno jest pewne: nieustannie należy przekazywać młodszym prawdę o tym, że uczenie się stanowi przygodę na całe życie. Jeśli uda nam się zaszczepić w dziecku zapał do zdobywania wiedzy i rozwijania umiejętności, to tej przygody będzie żądny do późnej starości.
Źródła:
https://www.poradniarawicz.pl/dziecko-zdolne/
Na podstawie opracowania „ Diagnoza i wspomaganie w rozwoju dzieci uzdolnionych” oraz materiałów szkoleniowych opracowanych przez Annę Morawską
Opracowały: Lucyna Stawarz i Barbara Markiewicz
